Uitgegeven bij Wereldbibliotheek
766 blz.
Schiet maar, ik ben toch al dood is goed voor uren onvervalst leesplezier. Het is het soort boek waarin ik mij met het grootste plezier onderdompel: meer dan 700 bladzijden lang neemt de auteur je mee door de geschiedenis van de twintigste eeuw. Alles begint met de joodse familie Zucker in tsaristisch Rusland eind 19de eeuw, als Samuel als kleine jongen meemaakt hoe zijn moeder en zusje vermoord worden in een pogrom. Twintig jaar later is weggaan uit Rusland de enige oplossing en na een tussenstop in Parijs komt hij uiteindelijk in het Beloofde Land terecht. Op de grond die hij koopt in Jeruzalem woonde al generaties lang de Arabisch-Palestijnse familie Ziad. Samuel Zucker zorgt ervoor dat Ahmed Ziad kan blijven wonen. Ze worden buren en uiteindelijk ook vrienden voor het leven. De vriendschap is niet simpel en wordt steeds meer op de proef gesteld door de gebeurtenissen: steeds meer joden komen naar Palestina en de Arabieren voelen zich bedreigd in hun territorium. De wereldoorlogen schudden de politieke kaarten van de regio dooreen en de rol van de grote mogendheden versterkt alleen maar de steeds groeiende vijandigheid tussen de twee bevolkingsgroepen. Toch houdt de vriendschap stand over de generaties heen, zij het met offers aan beide kanten.
Het boek doet je nadenken over het belang van identiteit en natie en laat je toe de twee kanten van het verhaal te zien. Je mag dat gerust letterlijk nemen, want we komen het hele verhaal te weten via een verhaaltechnisch trucje: een medewerkster van een ngo zoekt voor haar rapport zowel Israëlische als Palestijnse getuigenissen. De Palestijnse kant van het verhaal is haar al bekend en het zijn haar gesprekken met een van de laatste overlevenden van de Zucker-familie die de rode draad vormen van deze roman. Hij vertelt zijn geschiedenis, zij vertelt op haar beurt de versie zoals ze die van haar Palestijnse contacten gehoord heeft. De empathie voor de andere zijde is groot, de vooroordelen zijn dat ook. Ook de lezer voelt zich gevangen in dit onontwarbare kluwen van rancunes en frustraties. Je krijgt meer inzichten, dat wel, maar of dat nu echt hoopgevend is, is nog maar de vraag. Het wantrouwen is zeer diep en soms vrees je dat het geweld inderdaad alleen maar zal stoppen wanneer er zoveel doden gevallen zijn, dat nog een dode meer ondraaglijk zou zijn, zoals een van de personages het in dit boek verwoordt.
De inhoud van deze roman brengt ons middenin enkele van de minst fraaie hoofdstukken van de geschiedenis van de twintigste eeuw. En toch blijf ik het leesplezier noemen, daarvoor zorgt de frisse manier waarop Navarro met haar plot omgaat: ze weet ons zelfs tot op de laatste bladzijde te verrassen. Knappe prestatie, waaraan ongetwijfeld ook veel opzoekwerk is aan voorafgegaan.
★★★★
Geen opmerkingen:
Een reactie posten