altijdeenboek

Ter wereld gekomen, van Margaret Mazzantini.

Sarajevo is de rode draad in deze roman, en ook de reden dat ik deze roman uitkoos.  Sarajevo, een naam die klinkt als muziek. De stad die geroemd werd om haar multiculturaliteit.  Daar breekt in 1992 de Bosnische oorlog uit. Een burgeroorlog in de achtertuin van Europa op het einde van de twintigste eeuw, je houdt het niet voor mogelijk. Gedurende drie jaren vonden er in Sarajevo gemiddeld 329 bominslagen per dag plaats. De beelden van het bloedbad op de markt zijn op ons collectieve netvlies gebrand. In de naweeën van de burgeroorlog zijn de inwoners van de stad zich vandaag nog steeds pijnlijk bewust van hun etnische oorsprong. Vrede is een broos gegeven. 

Ter wereld gekomen is het verhaal van Gemma. De Italiaanse Gemma komt voor het eerst in Sarajevo tijdens de Olympische winterspelen van 1984. Ze verkent de stad in het gezelschap van de jonge Bosnische gids en dichter Gojko,  en van Diego, een getalenteerd fotograaf uit Genua. Diego wordt haar grote liefde. Uiteindelijk trouwen ze maar Diego is onrustig en kan niet echt aarden in Rome. Als hij terugkeert naar Sarajevo net voor de onlusten, volgt ze hem. De hel barst los en het dagelijkse leven in Sarajevo wordt onhoudbaar. Gemma slaagt erin uit Sarajevo weg te komen, mét een kind maar zonder Diego. De roman begint als Gemma zestien jaar later nog eens terugkeert naar Sarajevo samen met haar puberzoon Pietro. Ze wil er Pietro laten zien wie Diego was, de vader die hij nooit gekend heeft, en zoekt zelf ook antwoorden voor de breuk met Diego. Naarmate je vordert in de roman - en dat gaat best wel traag in het begin - wordt het duidelijk dat vooral Gemma's kinderwens en haar vruchtbaarheidsprobleem het hoofdthema zijn van deze roman. Diego en Gemma gingen ver om hun kinderwens te realiseren, maar de ontdekking die Gemma doet op het einde van de roman overtreft alles. En als de laatste puzzelstukjes op hun plaats vallen, weet je dat je deze dikke turf van net iets meer dan 500 bladzijden niet voor niets gelezen hebt.

Deze samenvatting mag dan al bedrieglijk eenvoudig klinken, de roman is dat niet. Dat hangt samen met de keuze van het vertelperspectief. Het verhaal wordt verteld door Gemma, die soms gekke sprongen maakt in haar leven. De roman springt mee in de tijd op het ritme van Gemma's herinneringen. Het aantal personages blijft dan weer zeer overzichtelijk: haar wereld draait rond Diego, Gojko en Pietro, de drie mannen die haar leven bepalen. En op de achtergrond altijd Sarajevo, dat eigenlijk bijna een medespeler is. Sarajevo in 1984, onbezorgd, naïef en bruisend. Sarajevo in 1994, kapotgeschoten maar niet gebroken. Sarajevo nu, voorzichtig weer op zoek naar een eigen koers.  
Zo maakt deze roman waar wat ik van een roman verwacht: dat je niet alleen in de binnenwereld van de personages kunt kijken, maar tegelijk in de buitenwereld getrokken wordt. 
★★★☆☆