Alles wat met de Eerste Wereldoorlog te maken heeft boeit me. Met 11 november in het vooruitzicht ging ik op zoek naar sporen van die oorlog in mijn leesverleden. De Groote Oorlog was dikwijls aanwezig, soms extreem luid en dichtbij en dan weer als een rommelend onweer in de verte.
Dit is mijn kleine keuze:
 |
De loopgravenoorlog, van Jacques Tardi. (grafische roman)
Ik vind de zwart-wit huisstijl van Tardi bijzonder goed passen bij het onderwerp. De ruw getekende personages staan elk sentiment in de weg en laten de gruwel in zijn volle impact op je afkomen. De schoonheid van lelijkheid doet mij iets.
Diezelfde Tardi tekende ook de stripversie van Céline's klassieker Reis naar het einde van de nacht. In dit verhaal toont Céline hoe de kleine man altijd overal de dupe van is, op de eerste plaats van een oorlog.
Zware kost, maar in de versie van Tardi best verteerbaar.
1917. Vijf Franse soldaten worden door de krijgsraad wegens muiterij ter dood veroordeeld. Maar zijn ze ook alle vijf dood? Mathilde, de verloofde van Bleuet, de jongste van hen, begint aan een koppige zoektocht naar de waarheid. Het cynisme van de militaire logica staat in schril contrast met de naïeviteit van de hoofdpersonages. Ook ontroerend verfilmd door Jeunet met Audrey Tautou in de hoofdrol.
Un Long Dimanche de Fiançailles, van Sebastien Japrisot.
Een buitenbeentje in de reeks is Driedaagse reis van Joseph Boyden. Twee indiaanse vrienden Elijah en Xavier worden naar de Vlaamse loopgraven gestuurd. Slechts een van hen keert terug, invalide en verward. Hij wordt opgewacht door zijn indiaanse tante en op hun terugreis in een kano door de Canadese wildernis, vertellen ze elkaar verhalen, hij over de oorlog, zij over haar verleden, zijn indiaanse jeugd. De beschrijving van de gruwel is soms ondraaglijk, maar wordt toch in balans gehouden door de verweving met de indiaanse cultuur. Ik vond het een zeer opmerkelijk boek. Een aangrijpend verhaal over oorlog en vriendschap, met een bloedstollende ontknoping.
Mooi vond ik ook de manier waarop de Eerste Wereldoorlog een rol speelt in Dood van een soldaat van Johanna Spaey. In deze misdaadroman gaat het allang niet meer over de traditionele dader. 'De oorlog had overal de rot in gestoken. We waren allemaal iemands slachtoffer geworden. Allemaal iemands moordenaar.' Spannend, een beetje stout en heel direct. Spaey heeft iets met de Eerste Wereldoorlog. Ook in haar later werk Vlucht en De eenzaamheid van het westen speelt de oorlog een hoofdrol.
Ik zou het lijstje nog veel langer kunnen maken: de Regeneration-trilogie van Pat Barker zou hier niet misstaan, evenmin als het legendarische Goodbye to all that van Robert Graves. Ook Grijze zielen van Philippe Claudel kan er wat mij betreft bij.
Maar ik wil eindigen in absolute schoonheid met Niemands Land. Gedichten uit de Groote Oorlog van Tom Lanoye. Deze eigenzinnige selectie en bewerking van 'war poems' is een pareltje geworden, niet in het minst door de fotografie van Michiel Hendryckx en de vormgeving en tekeningen van Dooreman.
Diezelfde Tardi tekende ook de stripversie van Céline's klassieker Reis naar het einde van de nacht. In dit verhaal toont Céline hoe de kleine man altijd overal de dupe van is, op de eerste plaats van een oorlog.
Zware kost, maar in de versie van Tardi best verteerbaar.
1917. Vijf Franse soldaten worden door de krijgsraad wegens muiterij ter dood veroordeeld. Maar zijn ze ook alle vijf dood? Mathilde, de verloofde van Bleuet, de jongste van hen, begint aan een koppige zoektocht naar de waarheid. Het cynisme van de militaire logica staat in schril contrast met de naïeviteit van de hoofdpersonages. Ook ontroerend verfilmd door Jeunet met Audrey Tautou in de hoofdrol.
Un Long Dimanche de Fiançailles, van Sebastien Japrisot.
Een buitenbeentje in de reeks is Driedaagse reis van Joseph Boyden. Twee indiaanse vrienden Elijah en Xavier worden naar de Vlaamse loopgraven gestuurd. Slechts een van hen keert terug, invalide en verward. Hij wordt opgewacht door zijn indiaanse tante en op hun terugreis in een kano door de Canadese wildernis, vertellen ze elkaar verhalen, hij over de oorlog, zij over haar verleden, zijn indiaanse jeugd. De beschrijving van de gruwel is soms ondraaglijk, maar wordt toch in balans gehouden door de verweving met de indiaanse cultuur. Ik vond het een zeer opmerkelijk boek. Een aangrijpend verhaal over oorlog en vriendschap, met een bloedstollende ontknoping.
Mooi vond ik ook de manier waarop de Eerste Wereldoorlog een rol speelt in Dood van een soldaat van Johanna Spaey. In deze misdaadroman gaat het allang niet meer over de traditionele dader. 'De oorlog had overal de rot in gestoken. We waren allemaal iemands slachtoffer geworden. Allemaal iemands moordenaar.' Spannend, een beetje stout en heel direct. Spaey heeft iets met de Eerste Wereldoorlog. Ook in haar later werk Vlucht en De eenzaamheid van het westen speelt de oorlog een hoofdrol.
Ik zou het lijstje nog veel langer kunnen maken: de Regeneration-trilogie van Pat Barker zou hier niet misstaan, evenmin als het legendarische Goodbye to all that van Robert Graves. Ook Grijze zielen van Philippe Claudel kan er wat mij betreft bij.
Maar ik wil eindigen in absolute schoonheid met Niemands Land. Gedichten uit de Groote Oorlog van Tom Lanoye. Deze eigenzinnige selectie en bewerking van 'war poems' is een pareltje geworden, niet in het minst door de fotografie van Michiel Hendryckx en de vormgeving en tekeningen van Dooreman.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten