Anna Karenina – Tolstoj

Wat is het moeilijk om een klassieker als Anna Karenina tot zijn recht te laten komen in een korte bespreking! Toch een poging. 
Eerst en vooral is dit zo’n roman waarvan de openingszin geniaal is. “Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze”. En om (problematische) relaties draait deze roman. Er is op de voorgrond Anna Karenina die haar levenloze/liefdeloze huwelijk met de oerdegelijke maar al even saaie ambtenaar Aleksej Karenin ruilt voor een gepassioneerde relatie met de militair Vronsky. De prijs die ze daarvoor betaalt is hoog. Ook Dolly, getrouwd met Anna’s losbol van een broer Stepan, droomt er wel eens van om uit haar huwelijk te stappen. En dan is er nog Kitty, Dolly’s jongere zus, die trouwt met Levin, idealist en grootgrondbezitter op het platteland, rusteloos op zoek naar de zin van zijn bestaan. 
Stof genoeg voor de auteur, die de gevoelens en motieven van zijn personages observeert en fileert met een scherpte die hen ook voor de hedendaagse lezer heel herkenbaar maken. Dat is voor mij de grote kracht van deze roman. 
Minstens even scherp is Tolstoj voor de maatschappij van zijn tijd, waarin de hypocrisie hoogtij viert, zeker in de aristocratische klasse. 
Verder voel je het oude Rusland kraken onder de invloed van nieuwe ideeën. Vooral de hoofdstukken die Levin aan het woord laten zijn al de voorbode van het nieuwe revolutionaire Rusland. Die hoofdstukken zijn misschien wel het moeilijkst te verteren. En daarom ben ik een beetje terughoudend geweest in mijn sterrenwaardering: niet zo veel lezers kunnen nog het geduld opbrengen om deze dikke pil van a tot z te lezen. ‘Veel’ leesplezier dus, maar een aanrader durf ik hem net niet te noemen. 
De recente filmbewerking van Joe Wright (2012) is dan ook een schitterend alternatief: de zeer theatrale scenografie is volgens mij de perfecte metafoor voor de schone schijn van het leven in de  high society van Sint-Petersburg op het eind van de 19de eeuw. Voor de uitdieping van de emoties moet je dan weer, wat had je gedacht, bij het boek zijn.

★★★1/2