Post voor mevrouw Bromley – Stefan Brijs

Uitgegeven bij Atlas
510 blz.

Wordt met plezier toegevoegd aan mijn lijstje De Groote Oorlog in boeken (zie bericht van 5 november 2010)! 

Stefan Brijs laat zijn roman over de Eerste Wereldoorlog beginnen in Londen 1914.  De jonge John Patterson wil graag studeren. Dat zal niet makkelijk worden, want zijn vader, een postbode, heeft het niet breed. Maar ze hebben het alvast beter dan zijn zoogbroer Martin Bromley, die met zijn familie in omstandigheden leeft die niet hadden misstaan in een roman van Dickens. Dan verklaart Engeland de oorlog aan Duitsland en terwijl Martin zo snel mogelijk een uniform wil aantrekken, houdt de kersverse student John Patterson dapper stand tegen de agressieve rekruteringscampagnes van Lord Kitchener. Laat anderen dat nu juist laf vinden …

In het tweede deel zijn de kaarten voor de onfortuinlijke jongeman al helemaal anders geschud en wordt hij een van de zovelen die in de loopgravenoorlog moet zien te overleven.

Die tweedeling beviel me wel. De literator in Brijs zorgt er natuurlijk voor dat er spiegelingen zitten in de twee delen. De post voor  mevrouw Bromley uit de titel speelt hierin een grote rol. Maar ik wil van de plot toch niet te veel weggeven.

Heerlijke leeservaring was het trouwens om al heel snel de iconische posters uit die periode tot leven te zien komen. De dreigende vinger van Kitchener, de rol van de vrouwen op het thuisfront, je ziet ze zo voor je.  De posters zelf vind je niet in het boek, de grimmige realiteit erachter des te meer.  Met zijn kleine beroepsleger was Engeland wel genoodzaakt een zeer felle propagandaoorlog  te voeren.  Geen goede tijd voor pacifisten dus. Ook in het tweede deel, dat zich aan het westerse front afspeelt, besef je hoe deze oorlog in ons collectief geheugen zit, want moeiteloos schuiven over de beschrijvingen van Brijs andere beelden binnen, beelden uit andere films, uit documentaires, uit fotomateriaal uit bijv. het Ieperse In Flanders Fields Museum.  

Een goed gedocumenteerde roman, vlot geschreven en spannend gehouden tot op het einde, die je ook nog doet nadenken over  pacifisme en patriottisme, over (al dan niet gewild) heldendom, over solidariteit en overlevingsdrang … , kortom over het leven van een gewone jongeman in een oorlog die de zijne niet was. Meer moet dat voor mij niet zijn.

✮✮✮✮✫